در گفت وگو با گل اركیده مطرح شد
کاهش مساحت ۴ دریاچه و افزایش شدت ریزگردها
گل ارکیده: نتایج مطالعات پژوهشگران سازمان نقشه برداری کشور بر روی چهار دریاچه کشور نشان میدهد مناطق با کاهش مساحت دریاچه ها، با افزایش شدت ریزگردها مواجهند و الان این پژوهشگران در تلاش هستند تا مدل بومی را برای پیش بینی طوفان ریزگرد در کشور عرضه کنند.
مهرنوش امتی از پژوهشگران نقشه برداری و ژئوماتیک سازمان نقشه برداری کشور در گفت و گو با ایسنا، با اعلان اینکه هم اکنون پدیده ریزگرد در کشور تبدیل به چالش محیط زیستی شده است، اظهار داشت: خیلی از شهرهای کشور در برخورد با این پدیده هستند، ضمن آنکه در بعضی از شهرها پدیده ریزگرد تشدید شده است.
وی با اعلان اینکه این پدیده دارای دو منشا داخلی و خارجی است، اظهار نمود: کانون های خارجی ریزگرد شامل بیابان های عربستان سعودی، مناطق بیابانی کشورهای عراق، اردن و سوریه می شود، ولی در سالهای اخیر کشور ترکیه برای اجرای سیاست های آبخیزداری خود پروژه سدسازی را اجرائی کرده است و بر این اساس بر روی رودهایی چون دجله و فرات سدهایی راه اندازی شد و این امر سبب کاهش این دو رود و عدم آب رسانی به اراضی کشاورزی پیرامون آنها شده است.
امتی، اشاره کرد: خشک شدن اراضی، سبب تشکیل شدن کانون های ریزگرد در کشورهای عراق و سوریه شده است.
این محقق با اشاره به بروز طوفان های ریزگرد در ایام ۱۶ تا ۱۹ فروردین ماه جاری در کشور، اشاره کرد: منشا این پدیده از کشورهای سوریه و عراق بود که مبادرت به تهیه نقشه های این پدیده کردیم.
به گفته ی ایشان، بیشتر ریزگردها از سمت جنوب و جنوب غربی وارد کشور و از شرق کشور خارج می شود.
مطالعات ریزگردها با منشا داخلی
امتی با اشاره به منشا داخلی ریزگردها، اظهار داشت: در کشور نیز تالاب ها و دریاچه ها درحال خشک شدن هستند، ضمن آنکه آب های زیر زمینی نیز بصورت بی رویه برداشت می شود و از طرف دیگر پوشش های گیاهی نیز درحال نابودی است و اینها در حالی است که با اهمیت ترین عامل بروز ریزگردها در کشور، خشکسالی و روند رو افزایش آن و همین طور تخریب پوشش گیاهی است.
وی افزود: در خردادماه سال قبل بخشنامه ای تحت عنوان "هماهنگی پیشگیری و مدیریت پدیده گرد و غبار" توسط هیات وزیران به تصویب رسید و برمبنای آن تعدادی از سازمان ها و وزارتخانه ها درگیر با این طرح شدند و یکی از این سازمان های درگیر، سازمان برنامه و بودجه است.
امتی سازمان نقشه برداری را یکی از زیر مجموعه های سازمان برنامه و بودجه دانست و افزود: در این بخشنامه بر اتخاذ تکنیک های نوین برای پیشگیری، مدیریت و مقابله با پدیده ریزگرد تاکید شده بود؛ بدین جهت ما با بهره گیری از نقشه ها و اطلاعات مکانی، بعنوان بازوی مدیریت اجرائی در پیش، حین و بعد از وقوع پدیده ریزگرد می توانیم ایفای نقش نماییم، بدین جهت بررسی این پدیده در دستور کار سازمان نقشه برداری قرار دارد.
این محقق اشاره کرد: در این جهت ما با پردازش تصاویر ماهواره ای (تکنیک سنجش از دور) سامانه اتوماتیک تحت وبی را راه اندازی کردیم و متعاقب آن ماموریت هایی چون تهیه نقشه توزیع ریزگرد در سطح کشور و به تفکیک استانی در بازه های زمانی، تهیه گزارش های آماری از پدیده ریزگرد و تهیه نقشه های تکرار وقوع ریزگرد را تعریف کردیم.
وی بررسی کانون های ریزگرد داخلی و خارجی را از دیگر اقدامات سازمان نقشه برداری کشور در حوزه ریزگردها عنوان نمود و اضافه کرد: ما در این طرح علاوه بر تهیه نقشه کانون ریزگردهای خارجی، مبادرت به بررسی و تهیه نقشه های خشکی دریاچه ها و خشکسالی های کشور کردیم.
امتی افزود: در سال ۱۳۹۹ در جازموریان در جنوب استان کرمان طوفان شنی رخ داد که خیلی از مناطق کشاورزی لطمه دیدند و از بین رفتند؛ بدین جهت درصدد برآمدیم تا خدماتی نیز در حوزه تهیه نقشه ها در پس از وقوع طوفان ریزگرد ارائه دهیم. این نقشه ها در حوزه برآورد میزان خسارت کاربرد دارد.
این محقق سازمان نقشه برداری با تاکید بر این که این نقشه ها برمبنای تصاویر ماهواره ای تهیه شد، تصریح کرد: همه این طرح ها تا حالا اجرائی شده و با زیرساخت هایی که بوجود آمد، قادریم در هر تطوفان ریزگردی که وارد کشور می شود، نقشه های آنرا تهیه نماییم.
امتی با اشاره به بروز طوفان ریزگرد در تهران و تعطیلی مدارس و ادارات، با تاکید بر این که نقشه این پدیده در سطح استانها و کشور تهیه شد، اشاره کرد: علاوه بر آن درصدد هستیم که وقوع پدیده ریزگرد را در کشور پیش بینی کنیم؛ به این صورت که یکی دو روز پیش از ورود به کشور، بتوانیم آنرا پیش بینی نماییم تا به مسؤولان اطلاع رسانی نماییم.
شهرهای با بیشترین درگیری
وی با تاکید بر این که حدودا کلیه شهرهای کشور در سالهای اخیر درگیر پدیده ریزگرد شده اند، اظهار داشت: بر اساس برآوردهای انجام شده در یک بازه زمانی در سال ۱۴۰۰ استان هایی چون قم به علت وضعیت خشکسالی دریاچه قم، سمنان، سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، اصفهان، خوزستان، هرمزگان، فارس، کرمان و بوشهر بیشترین درگیری را دارند.
امتی افزود: بر این اساس ما طرح پیش بینی ریزگردها را در دستور کار قرار دادیم و مدلی که برای آن در نظر گرفته شده، برمبنای مدل دانشگاه آتن است و این مدل قادر می باشد برمبنای تصاویر ماهواره ای یک تا دو روز پیش از وقوع طوفان های ریزگرد را اعلام می کند.
این محقق اشاره کرد: ما برای پیش بینی ریزگردها از تصاویر ماهواره "مودیس" (MODIS) استفاده می نماییم. این طرح هم اکنون در فاز مطالعاتی است تا بتوانیم در کشور پیاده سازی نماییم. تا حالا در کشور در حوزه پیش بینی ریزگرد کاری انجام نشده است.
وی با تاکید بر این که امکان پیش بینی ریزگردها وجود دارد، اظهار داشت: ما در تلاش هستیم در این پروژه متناسب با شرایط کشور مدل پیش بینی را پیاده سازی نماییم.
کانون داخلی ریزگرد
امتی، خشکی دریاچه ها و تخریب پوشش گیاهی را همچون عوامل ایجاد کانون های ریزگرد در کشور نام برد و اضافه کرد: ما برای این منظور دو عامل ایجاد کانون های ریزگرد را بررسی کردیم که یکی از آنها خشک شدن دریاچه ها بوده است.
وی افزود: بررسی ما نشان می داد که استان فارس و استانهای آذربایجان شرقی و غربی همچون استانهای درگیر کشور با پدیده ریزگرد بودند و مشاهده کردیم در مناطقی که دارای دریاچه هستند و روند خشکی را طی می کنند، با پدیده ریزگرد مواجهند. نمونه آن دریاچه ارومیه است که از سال ۱۳۸۷ تا ۱۴۰۰ بررسی کردیم و نتایج نشان داد که در این بازه زمانی، از مساحت این دریاچه کاسته شده است.
امتی افزود: با کاسته شدن مساحت آن، بر شدت پدیده ریزگردها در این منطقه بالا رفته است.
وی با اعلان اینکه این مطالعات علاوه بر دریاچه "ارومیه"، در دریاچه های "مهارلو"، "بختگان" که حالا بطور کلی خشک شده است و همین طور دریاچه "طشک" مورد بررسی قرار گرفت، اضافه کرد: این ۴ دریاچه را مورد بررسی قرار دادیم و نتایج نشان داد که مساحت این دریاچه ها درحال کاسته شدن است.
بگفته این محقق، دریاچه نمک قم مورد بررسی سازمان نقشه برداری قرار نگرفته است؛ ولی افزایش ریزگرد در این استان، می تواند نشان دهنده خشک شدن این دریاچه باشد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب