مهر از نابودی تدریجی تالاب انزلی گزارش می دهد
جوخه دو نفره برای یك گنجینه ملی، ناظر و كارفرما سازمان محیط زیست
گل اركیده: كارشناسان مشكل اصلی تالاب انزلی را كم آبی عنوان می كنند اما سازمان محیط زیست علاوه بر صدور مجوز برای سد لاسك، حامی طرحی شده كه برخی آنرا تیر خلاص بر پیكر تالاب انزلی می دانند.
خبرگزاری مهر، گروه جامعه- مسعود بُربُر: قایقی از میان گل های لاله مردابی آرام پیش می رود. اردك بلوطی سر در آب فرو می برد و عقاب تالابی چرخ زنان از قلمروی سرسبزش سان می بیند. پرستویی در قوسی بلند آسمان ابری را قیچی می كند، حواصیل خاكستری از كناره ی آب به تماشا نشسته و نی های بلند و نیلوفرهای آبی چندین جزیره كوچك را در خود پنهان كرده اند. مدت ها این تصویر آشنای تالاب انزلی بوده اما حالا نگین گیلان از این وضعیت آرام و بی دغدغه خارج شده است. حالا عمق آب آنقدر كم شده كه پره های قایق ها به كف تالاب گیر می كند، بوی تعفن تالاب را فراگرفته و مقرر است سدسازان با مجوز رسمی سازمان محیط زیست همین مقدار آب را هم از تالاب انزلی دریغ كنند. طرحی هم برای نجات تالاب «با فناوری نانو» رقم خورده است كه بیشتر از آنكه آرامش خاطر به ارمغان آورده باشد دل مردم و فعالان محیط زیست را لرزانده است. اما معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست همه این ها را طبیعی، مجاز، سنجیده و در امتداد ملاحظات محیط زیستی می داند.
محیط زیست نمی تواند در راه اجرای پروژه لجن زدایی از بستر تالاب انزلی بطور همزمان بعنوان كارفرما، پیمانكار و ناظر طرح عمل كند مسعود تجریشی گفته: نگرانی های شاكیان در موضوعات مختلف پیش از صدور مجوز طرح سد لاسك مد نظر بوده و مجوز زیست محیطی برای طرح مذكور با در نظر گرفتن تمام جوانب و ملاحظات زیست محیطی صادر و برای حصول اطمینان از رعایت آنها از مجری طرح تعهدات لازم زیست محیطی ستاندن شده و در نهایت اداره كل حفاظت محیط زیست استان گیلان موظف به نظارت و پیگیری به منظور حسن انجام تعهدات خواهد بود. اما سد لاسك تنها سرباز تیرانداز جوخه اعدام تالاب انزلی نیست. نماینده مردم بندر انزلی در مجلس ضمن اعلام اختصاص بودجه ۸۵۰ میلیارد تومانی برای احیای تالاب انزلی در مورد گروهی كه با حمایت های سازمان حفاظت محیط زیست بعنوان مجری طرح احیاء تالاب انزلی معرفی شده اند تصریح می كند: این گروه تحقیقاتی طبق نتایج مطالعات و آزمایشات انجام شده معتقدند با علم نانو می توان بستر تالاب را لجن زدایی و به مقدار قابل توجهی به عمق آن اضافه كرد.
محیط زیست متوجه نیست وقتی علت هنوز باقی است بفرض هم اگر شركت مزبور به طور اصولی معلول را از بین ببرد باید مرتب قرارداد برای پاكسازی تجمع رسوبات آلی و معدنی جدید تمدید شود حسن خسته بند عدم به رسمیت شناختن تیم تحقیقاتی مورد حمایت سازمان حفاظت محیط زیست توسط ستاد نانو كشور را موضوعی بسیار نگران كننده دانسته و تصریح می كند: طبق آخرین رایزنی ها ستاد نانو گروهی كه برای اجرای پروژه های احیاء تالاب انزلی معرفی شده را به رسمیت نمی شناسد. وی با تاكید بر اینكه محیط زیست نمی تواند در راه اجرای پروژه لجن زدایی از بستر تالاب انزلی بطور همزمان بعنوان كارفرما، پیمانكار و ناظر طرح عمل كند عنوان می كند: این مساله نیز یكی دیگر از ملاحظات و نقصها پروژه احیاء تالاب انزلی است كه با چهارچوب ها و چارچوب قانونی فاصله دارد.تیر خلاص بر پیكر زخمی تالاب انزلییك عضو پیشین شورای عالی جنگل نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اجرای این طرح را «تیر خلاص جهل بر پیكر زخمی در حال فروپاشی تالاب انزلی» می داند و می گوید: برای احیای یك سیستم طبیعی پیش از هر اقدامی علت یا علت های تخریب شناسایی و برای حذف آن اقدام عاجل معمول می شود. دو علت عمده كه تجمع رسوبات آلی و معدنی را در تالاب انزلی از حد كنترل خارج كرده و زیست پالائی طبیعی را نا ممكن می سازد، عبارتند از رسوب گذاری ناشی از سوء مدیریت سازمان جنگل ها در حوضه آبریز تالاب كه نیاز است با تدوین و اجرای برنامه عمل آبخیزداری با محوریت عملیات بیولوژیك تهدید تا حد مقبول تعدیل شود. دیگر علت عمده فاضلاب مناطق مسكونی، صنعتی و… است كه به این اكوسیستم شكننده و منحصر به فرد سرازیر می شود كه لزوم دارد در اسرع وقت حسب ضوابط موجود اعمال قانون لازم معمول شود.
اگر دی اكسید تیتانیوم در زنجیره غذائی به انسان انتقال یابد ریسك عفونت در بدن انسان را بیشتر می كند، همین طور اختلال در تركیب ویتامین ها را فراهم می آورد و در محل مورد استفاده هرگونه تماس بدنی خطرناك می باشد مرتضی شریفی ادامه می دهد: محیط زیست، كاری به سبب ها ندارد. با چراغ خاموش و به طور شبهه بر انگیز قرارداد حدود هزار میلیاردی با یك شركت نانو صنعت منعقد می كند كه بدون رزومه قابل قبول در محیط زیست طبیعی و تالاب ادعا دارند كه معلول را از بین خواهند برد. یعنی محیط زیست متوجه نیست وقتی علت هنوز باقی است بفرض هم اگر شركت مزبور به طور اصولی معلول را (كه چنین نیست) از بین ببرد باید مرتب قرار داد برای پاكسازی تجمع رسوبات آلی و معدنی جدید تمدید شود. وی تصریح می كند: مباحث مطروحه در ارتباط با سهامداران شركت یاد شده و دغدغه رانت هم مطرح است. نظر به حساسیت امر انتظار است دستگاه های ناظر در ارتباط با رزومه فنی شركت و سهامداران آن شفاف سازی كنند. حتی برای پروژه های تحقیقی معمول است ضمن اشاره به تحقیقات مشابه انجام گرفته در سطح جهانی و ملی و بكار مشابه فرد حقیقی و حقوقی نیز اشاره شود. اجرای طرح پایلوت با حساسیت بیشتر در مرحله بعدی انجام می گیرد. گفته می شود بدون ذكر نمونه ای كه در دنیا اجرا شده باشد برنامه اجرائی در سطح كل تالاب در دست اقدام است و شایسته نیست اجازه داده شود تیر خلاص جهل بر پیكر زخمی در حال فروپاشی تالاب انزلی فرود آید. عضو پیشین شورای عالی جنگل می گوید: من هیچگونه تخصصی در نانوتیتانیوم ندارم منتها بعنوان جنگلبان و محیط بان انتظار دارم همانطوری كه مدیر شرافتمند اداره محیط زیست انزلی چنین خواسته، بطور مستند و شفاف اثرات محیط زیستی آن بیان شود هرچند كه البته حضرات می فرمایند اثر سوء ندارد! در صورتیكه با یك مرور منابع (Titanium dioxide TiO2) در حد اطلاعات عمومی در می یابیم اگر دی اكسید تیتانیوم در زنجیره غذائی به انسان انتقال یابد ریسك عفونت در بدن انسان را بیشتر می كند و این بدین مفهوم است كه سیستم ایمنی بدن از كار می افتد و این یعنی سرطان. همین طور اختلال در تركیب ویتامین ها را فراهم می آورد و در محل مورد استفاده هرگونه تماس بدنی خطرناك می باشد. پس اعتقاد راسخ داریم در جهت منفعت طلبی دارند به مردم دروغ می گویند.یك پنجم آب تالاب انزلی از دست می رود / دلیل كلنگ زنی مخفیانه چیست؟عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع درباره سد لاسك كه دیگر عضو جوخه دونفره اعدام تالاب انزلی است به خبرنگار مهر می گوید: وزیر نیرو با حضور استاندار، چند مقام محلی و نماینده مجلس به صورت مخفیانه پروژه را كلنگ زنی كردند. من از منطقه بازدید كردم و اغلب هموطنان ما در ۶ یا ۷ روستایی كه مقرر است زیر آب برود به شدت نگران این ماجرا هستند و معترضند كه چرا عملیات كلنگ زنی اینقدر مخفیانه بوده است. حتی رئیس شورای شهر لاسك گفتند كه اصلاً اجازه ندادند كه من در این مجلس حضور پیدا كنم.
۱۰۰ هكتار از جنگل های باارزش هیركانی را قطع نماییم، دو هزار نفر را آواره نماییم، هزار میلیارد تومان هزینه نماییم و یك پنجم آب ورودی به تالاب انزلی هم از دست برود؟
محمد درویش تاكید می كند: چند روستا یا كلاً زیر آب می روند و یا بخش هایی از آنها زیر آب می رود و زمینهای آنها از دسترس خارج می شود. اهالی به شدت از این مسئله احساس سرخوردگی و نگرانی می كنند. یكی از نكات مهم در سدسازی، بحث های اقتصادی اجتماعی آن است. یعنی اگر نتوانند جامعه مردمی را راضی كنند، نباید سد ساخته شود و اینها چون نمی توانستند این جامعه فردی را راضی كنند، مخفیانه كلنگ راه اندازی سد را زده اند كه این واقعاً بی اخلاقی بزرگی است. این فعال محیط زیست آگهی می دهد: ۱۰۰ هكتار از جنگل های باارزش هیركانی را قطع نماییم، نزدیك به دو هزار نفر را آواره نماییم و هزار میلیارد تومان هزینه نماییم و در نهایت این آب كه مقرر است به تالاب انزلی برود، تالابی كه به شدت با كمبود آب ورودی مواجه می باشد و در حال خشك شدن است، یك پنجم از آب موجود را از دست بدهد؟درویش ادامه می دهد: تالاب بین المللی انزلی كه زمانی عروس تالاب های ایران بود، حالا بوی تعفن زیادی می دهد كه نمی توانید نزدیك آن شوید. بیشتر از ۷۰ لوله فاضلاب مستقیماً فاضلاب صنعتی و خانگی را وارد تالاب انزلی می كند. آن وقت طرح تصفیه خانه تالاب انزلی ۴۰۰ میلیارد تومان اعتبار می خواهد كه چون تأمین نشده، ساخته نشده است.عمق تالاب به نیم متر رسیده استپونه نیكوی، فعال محیط زیست، هم درباره كاهش آب ورودی به تالاب انزلی به خبرنگار مهر می گوید: تالاب انزلی از سال ۵۴ جز فهرست تالاب های بین المللی تحت كنوانسیون های بین المللی رامسر به ثبت رسیده است كه آب شیرین دارد و از ۱۱ حوضه آبخیز تغذیه می شود. عمق ۱۵-۱۶ متری كه تالاب در سالهای قبل داشته الان به كمتر از نیم متر رسیده است و یكی از بزرگترین مشكلات آن كم آبی است كه عده ای بدون ارائه هیچ سند علمی مشكل آنرا رسوبات اعلام می كنند. تاكید می كنم هیچ سند علمی ای برای این ادعا وجود ندارد.
تا روز سی ام اردیبهشت در صفحه مربوط به سد لاسك در درگاه شركت مدیریت منابع آب ایران هدف از ساخت این سد كشاورزی عنوان شده بود اما بعد از چاپ گزارشی در رسانه ها دوستان به صرافت افتادند كه شرب را هم به اهداف بیافزایند نیكوی تاكید می كند: مشكل اصلی تالاب كم آبی است اما اینها به بهانه رسوبات، زمین را می كنند. ورودی آب هم بسیار كم شده و همین طور پسرفت آب دریا هم بی تأثیر نبوده كه البته مشكل اصلی نمی تواند این باشد. مشكل اصلی تالاب انزلی كم آبی و عدم تأمین حقابه است. وی در پاسخ به اینكه سد لاسك چه مشكلی برای تالاب به وجود می آورد می گوید: حدود ۱۰ درصد از آب تالاب را رودخانه امامزاده ابراهیم تأمین می كند كه اگر این سد راه اندازی شود در واقع میخ است بر تابوت تالاب. در نظر بگیرید در كنار كاهش ورودی آب، ورود فاضلاب های خانگی شهرستان های رشت، بیشتر از ۷۰ دهنه فاضلاب انزلی، فاضلاب های صومعه سرا، فومن و ماسال را هم داریم كه وارد تالاب انزلی می شود. این فعال محیط زیست یادآور می شود: شهریور ماه سال قبل بود كه عنوان كردیم بر طبق قانون دسترسی آزاد به اطلاعات، می خواهیم مجوز سد را ببینیم و اگر این سد مجوز دارد به ما نشان دهید چون سند ارزیابی آن پر از اشتباه است. سند ارزیابی زیست محیطی را بررسی كردیم و گفتیم از بزرگترین لطمه سد لاسك یعنی لطمه هایی كه به تالاب انزلی وارد میكند هیچ اشاره ای در سند ارزیابی نیست. بعد در جلسه ای عنوان كردند مجوز داریم و وقتی این مساله را رسانه ای كردیم، آذرماه ۹۷ خبری منتشر گردید كه مجوز سد لاسك صادر شد. یعنی در شهریور ۹۷ برای سدی كه مجوز نداشت، سوله، كلنگ و روبان كاری كرده بودند و وزیر قصد آمدن داشت كه با ورود خردمندانه تشكل ها و فعالان محیط زیستی به تعویق افتاد.
از بزرگترین لطمه سد لاسك یعنی لطمه هایی كه به تالاب انزلی وارد میكند هیچ اشاره ای در سند ارزیابی نیست. این چه سدی است كه اول می گویند لاستیكی است و بعد بتنی؟ ۵۱۸ میلیارد تومان فقط برای تجهیز كارگاه؟ چرا اینها برای آبخیز داری هزینه نمی شود؟
نیكوی ادامه می دهد: حالا با این توضیح سؤالات بسیاری در ذهن مردم به وجود می آید. اولاً چرا برای سدی كه مجوز ندارد وزیر دعوت می كنید كه زمین كلنگ بخورد؟ چرا سند ارزیابی اینقدر مشكل دارد؟ آیا سند ارزیابی تصویب شده است؟ این چه سدی است كه اول می گویند لاستیكی است و بعد بتنی و بعد بهانه دیگر می گیرند؟ اول می گویند ۶ روستا، بعد ۷ و بعد هم می گویند كلاً یك روستا زیر آب می رود؟ اول می گویند مشكل كشاورزی بعد می گویند مشكل آب آشامیدنی و در مسافرت دوم وزیر به قصد كلنگ زنی كه در تیترها به بازدید تغییر می كند. وی تصریح می كند: می گویند ۷۵ درصد آب پشت سد را می خواهند به حقابه محیط زیستی اختصاص بدهند! این عدد خیلی كذایی است این عدد یعنی تقریباً تمام آب سد، چون برخی تبخیر می شود و باقی رسوبات است. با این حساب شما اصلاً چرا می خواهید سد بزنید؟ در یكی از پر باران ترین مناطق بهانه ی آب آشامیدنی را آورده اند. تالاب انزلی همین الان وضعیت نامساعدی دارد حالافكر كنید همین نفس های بریده بریده اش را هم بخواهیم از او بگیریم. چرا در معادلات و فرمول هایی كه برای سد نوشته اند اینقدر تناقض وجود دارد؟ ۵۱۸ میلیارد تومان فقط برای تجهیز كارگاه؟ چرا اینها برای آبخیز داری هزینه نمی شود؟از مطالعات لازم بی بهره ایمكشمكش بین فعالان محیط زیست و كارشناسان آب بر سر سدسازی كشمكش تازه ای نیست اما حتی كارشناسان صنعت آب هم روی خوشی به سد لاسك نشان نمی دهند.
محمد كهنسال، كارشناس صنعت آب، در این زمینه به خبرنگار مهر می گوید: درباب سد لاسك در عجبم كه چطور معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در تمام مصاحبه اش به انسان و اجتماع و مسائل مبتلا به اجتماعی ناشی از این دست پروژه ها كه درباب لاسك مردم چند روستا را آواره می كند حتی به قدر حرف و كلمه ای نپرداخته است.
موضوع برآورد نیاز آن هم برای سالهای آینده پیچیدگی های زیادی دارد كه ما از داشتن چنین مطالعه یا پژوهشی اساساً بی بهره هستیموی ادامه می دهد: عمده مصارف آب را به سه زمینه صنعتی، كشاورزی و شرب دسته بندی می كنند و جالب اینجاست كه تا روز سی ام اردیبهشت در صفحه مربوط به سد لاسك در درگاه شركت مدیریت منابع آب ایران هدف از ساخت این سد كشاورزی عنوان شده بود اما بعد از چاپ گزارشی در رسانه ها در روز مذكور با عنوان «سد لاسك به نام شرب، به بهانه كشاورزی» دوستان به صرافت افتادند كه شرب را هم به اهداف بیافزایند!كهنسال توضیح می دهد: فرض نماییم می خواهیم در محدوده جغرافیایی استان گیلان نیازهای آبی مثلاً سال ۱۴۳۰ را برآورد و برای تامین آن برنامه ریزی نماییم. آیا می شود از كارشناس هر اداره در هر شهرستان اطلاعاتی را به صورت مستقل دریافت كرد و با جمع كردن آنها به عدد و رقم مورد نیاز رسید؟ پاسخ كسی كه ذره ای اطلاع از علم برنامه ریزی و مدیریت داشته باشد بطور قطع به این سوال منفی است. سوژه برآورد نیاز آن هم برای سال های آینده پیچیدگی های زیادی دارد كه لازم است مورد بررسی دقیق قرار گیرد و تدوین چنین برنامه ای زمانی قابل اتكا است كه حاصل پژوهش و مطالعه یك تیم كامل از متخصصین زمینه های مختلف فنی، اكولوژیكی، اقتصادی، مدیریت، علوم انسانی شامل جامعه شناسی، علوم سیاسی و … باشد. ما از داشتن چنین مطالعه یا پژوهشی اساساً بی بهره هستیم.
منبع: گل اركیده
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب