مهر بررسی می كند
خشاب آخر كلانتری برای حیات وحش
گل اركیده: كلانتری به محض ورود به سازمان محیط زیست شمشیر را مقابل حیات وحش كشور بست و اقدامات بعدی او شاید حتی در خیال مخالفانش هم نمی گنجید. اما خشاب آخر كلانتری كدام گونه ها را هدف گرفته است؟
خبرگزاری مهر، گروه جامعه- مسعود بُربُر: «نباید مساله آب را با مساله جزیی تری مثل چند یوزپلنگ كمرنگ نماییم.» این اولین اظهار نظر رئیس سازمان «حفاظت» محیط زیست بود در اولین نشست خبری اش، درباره نماد حیات وحش ایران. عیسی كلانتری در نخستین جمله ای كه در زمان مسئولیتش در این سازمان درباره حیات وحش بر زبان راند، یوزپلنگ را مسأله ای جزئی نامید. اما بی توجهی و خوارشمردن مساله حیات وحش توسط كلانتری طی سال های مسئولیتش در سازمان متولی حیات وحش كشور تنها به این جملات محدود نماند. چندین برنامه عمل جامع گونه های مهم كشور بودجه دریافت نكرده و نیمه كاره رها شدند، تنها طی یك ماه ده ها هزار پرنده در میانكاله مردند، برای شكار ۲۰۰ هزار پرنده تنها در استان تهران مجوز صادر شد، گورخرها در سمنان به دست مأموران عیسی كلانتری حین جابه جایی تلف شدند، مالچ پاش ها دشت های جنوب را سیاه كردند و محیط زیست جای آنكه جلویشان را بگیرد تاییدشان هم كرد، خرس های شمال زیر ضربات چوب و چماق و به شكلی وحشیانه كشته شدند، و سرانجام در آخرین اقدام، تنها یوزه ای موجود در اسارت كشور با اقدامی عجولانه و پنهانی، بدون حضور كارشناسان و رسانه ها و به شكلی بسیار خطرناك هدف دارت های بیهوشی قرار گرفتند تا با جعبه های غیراستاندارد جابه جا شوند. كلانتری در اولین گفتگوی اختصاصی اش در پاسخ به پرسش خبرنگار مهر، درباره كشتار خرس ها در شمال كشور اظهار داشت: آن بیچاره ای كه خرس را در گلستان كشت من پرسیدم گفت خب چه كار می كردم؟ می گذاشتم خرس دهدار را می خورد؟ من خواهشم این است كه شماها این مسائل را شلوغش نكنید. من نمی توانم همه مسائل را ول كنم به حیوان بچسبم.
به راستی كلانتری با حیات وحش چه كرد؟
نماد محیط زیست ایران، سیبل نشانه گیری كلانتری
از اولین روزی كه نام كلانتری بعنوان رئیس سازمان محیط زیست بر زبان ها افتاد چندین گفتگو و سخنرانی از وی در رسانه ها منتشر گردید اما نامی از حیات وحش نرفت. تا اینكه سرانجام در اولین نشست خبری اش اظهار داشت: نباید مساله آب را با مساله جزیی تری مثل چند یوزپلنگ كمرنگ نماییم. هنوز اعتراضات محیط زیستی ها به این جملات دون شأن انسانی و دور از مسئولیت رئیس سازمان محیط زیست تمام نشده بود كه كلانتری در همایش بررسی ساختار تشكیلاتی مدیریت منابع طبیعی و محیط زیست ایران اظهار داشت: باید بپذیریم یوزپلنگ ایرانی نیز مثل خیلی از گونه های ایرانی از بین رفته محكوم به نابودی است. وی در مصاحبه با خبرنگار مهر مدعی شد: اگر ۱۰ قلاده یوزپلنگ را در منطقه ای فنس كشی شده به وسعت ۱۰ هزار هكتار كه زیستگاه خود گونه نیز است، نگهداری می كردیم و غذای كافی در اختیار آنها قرار می دادیم فرصت حفظ و حتی تكثیر برای این گونه فراهم می شد. این یوزپلنگ ها چون غذا داشتند تكثیر هم می شدند و بعد می توانستیم گونه های تكثیر شده را در طبیعت رها نماییم. كارایی این ایده را كارشناسان هم تائید كرده اند. بااینكه هیچگاه مشخص نشد این كارشناسان مورد ادعای كلانتری در آن زمان چه كسانی بوده اند اما شاید بتوان ریشه اتفاق تلخ اخیر در جابه جایی غیرمسئولانه یوزه ای پردیسان را در همین جملات جستجو كرد. كلانتری در این مصاحبه در پاسخ به اینكه هدف از حفظ یوز تنها بقای این حیوان نیست به بهانه یوز اجازه ندهیم زیستگاه تخریب شود، اشاره كرد: زیستگاه یوز صد كیلومتر و دویست كیلومتر نیست. زیستگاه یوز یك چیزی در حدود ۳۰۰ هزار كیلومتر مربع است. زیستگاه یوز حدود ۳۰ میلیون هكتار است [!] برنامه های حفاظت از یوزپلنگ برنامه های فضایی و تخیلی است. شما نمی توانید ۳۰ میلیون هكتار را به خاطر ۴۰ تا یوز بگویید كه هیچكس نباید وارد شود. جملاتی كه صراحتاً نشان میدهد مشكل اصلی كلانتری با یوزها ایجاد مزاحتمشان برای كارهای توسعه ای، صنعتی و البته معدنی در زیستگاه های یوز و مناطق حفاظت شده است.
ده ها هزار پرنده مردند و كسی نفهمید چرا
مرگ و میر پرشمار و بی سابقه پرندگان در تالاب میانكاله كه ذخیره گاه زیست كره عنوان گرفته است، از دیگر فجایع حوزه حیات وحش در دوره ریاست كلانتری بر سازمان محیط زیست بود. طی پاییز و زمستان سال ۹۸ دست كم بیست هزار پرنده تلف شدند و هیچگاه دلیل مشخصی برای این اتفاق اعلام نشد. برخی مسئولان از سم بوتولیسم بعنوان عامل مرگ و میر نام بردند و برخی شكارچیان در بیانه ای رسمی مدعی شدند كه این قتل عام كار آنها بوده تا انتقام خودرا از سازمان محیط زیست و محیط بانان خدوم كشور بگیرند! سخنان مسئولانی چون رئیس سازمان محیط زیست و نهادهایی چون سازمان دامپزشكی كشوری درباره مسمومیت بوتولیسم یا وقوع آنفولانزای فوق حاد خیلی از كارشناسان را قانع نكرد. اسماعیل كهرم، پرنده شناس، با اشاره به از بین رفتن "۱۷ هزار بال پرنده فلامینگو، آوست، پلیكان و … اظهار داشت: برای آنكه پای پلیس، آگاهی و دادگاه پیش كشیده نشود با بهانه سم بوتولیسم موضوع را حل و لاپوشانی كرده اند. همایون خوشروان، مجری طرح بین المللی اثر نوسانات دریای خزر بر محیط زیست مناطق ساحلی نیز با اشاره به اینكه بیشترین حجم پرندگان تلف شده مربوط به فلامینگوها و چنگرهاست و زیستگاه این دو گونه با هم متفاوت می باشد اظهار داشت: این شرایط مرا برای پذیرش بوتولیسم بعنوان علت مرگ پرندگان گرفتار تردید می كند. در زیستگاه فلامینگوها اصلاً جلبك وجود ندارد كه بخواهد بمیرد، كراتین شود یا پوسته آن تخریب شود و سم بوتولیسم ایجاد كند. چطور می توان پذیرفت كه عامل مرگ این پرنده سم بوتولیسم باشد در جایی كه اصلاً مواد آلی وجود ندارد؟ او همینطور ادعای شكارچیان در خصوص سم ریختن به نشانه اعتراض را نیز مردود دانست و اظهار داشت: در این صورت چرا فقط پرنده تلف شده است؟ همین كه نمی بینیم آبزی گرفتار مرگ و میر شده باشد به بررسی بیشتری نیاز دارد. معمای مرگ و میر پرندگان میانكاله هیچگاه پاسخ روشنی نیافت و تنها اتفاقات تلخ سال قبل و سرانجام شیوع بیماری كرونا بود كه این ماجرا را به حاشیه برد. پنج گورخر مردند، باقی گورها گریختند
اوایل مهرماه ۱۳۹۷، در امتداد اجرای طرحی موسوم به «احیا» ی گورخر در كویر ملی، ۱۰ گورخر از سایت تكثیر و پرورش توران به قرنطینه كویر منتقل شدند اما جعبه های حمل غیراستاندارد و شیوه حمل نامناسب، به تلفات ۵۰ درصدی منجر گردید و ۵ گور بر اثر جراحات وارده تلف شدند. در مرحله بعدی، فرار ۵ گور باقی مانده، حالا این پروژه را با شكست صد در صدی همراه كرد. این دفعه هم واكنش سازمان محیط زیست نخست تكذیب و سپس تهدید رسانه ها بود اما سرانجام با عذرخواهی اداره كل محیط زیست استان سمنان به پایان رسید. عباسعلی دامنگیر، مدیركل حفاظت محیط زیست استان سمنان، ضمن اظهار تأسف مجدد بابت تلف شدن پنج رأس گورخر در پروژه انتقال از پارك ملی توران به پارك ملی كویر، از تمام مردم، دوستداران محیط زیست و حیات وحش و مسئولان سازمان، رسماً عذرخواهی و معاون محیط زیست طبیعی آن استان را از سمتش عزل كرد.
وی دلیل این اتفاق ناگوار را «قصور، كوتاهی و اشتباه پرسنل» در این امر خطیر دانست و مشخص نشد خاطیانی كه قصورشان منجر به مرگ چند رأس از یك گونه باارزش و در معرض خطر كشور است چه تاوانی پرداختند.
وقتی شكارچیان متولی حیات وحش كشور می شوند
زمانی كه كلانتری سعید نمكی را بعنوان مشاور ویژه خود در امور حیات وحش برگزید آه از نهاد محیط زیستی ها بلند شد. فعالان محیط زیست از سال ها پیش نمكی را بعنوان یك شكارچی فعال و مدافع سرسخت شكار می شناختند و چنین فردی قرار بود سیاست های سازمان متولی حیات وحش كشور را جهت دهی كند. بااینكه با رفتن نمكی به وزارت بهداشت شاید هیچ كس به اندازه محیط زیستی ها شادمان نشدند اما سیاست های وی در سازمان ادامه یافت. تنها در یك نمونه در دوره مدیركلی كیومرث كلانتری بر محیط زیست استان تهران، تصمیم گرفته شد در این استان به میزان «نامحدود» پروانه شكار پرنده صادر كنند. آن گونه كه یك منبع مطلع در سازمان محیط زیست به خبرنگار مهر اعلام نمود هر متقاضی كه با اسلحه مجاز به اداره كل حفاظت محیط زیست استان تهران مراجعه كند می تواند مجوز شكار پرنده دریافت كند، بی آنكه هیچ محدودیتی در تعداد پروانه های صادر شده وجود داشته باشد. بیش از ۲ هزار متقاضی شكار پرنده تنها در ایام نخست، از این اداره كل مجوز گرفتند و با حسابی سرانگشتی می شد محاسبه كرد كه تا اختتام بهمن ماه، بیش از ۲۰۰ هزار پرنده از آسمان استان تهران حذف می شوند. بااینكه كیومرث كلانتری از اداره كل محیط زیست استان تهران رفت اما مقامی بالاتر یافت. فردی كه دستور صدور مجوز نامحدود برای شكار صادر كرده بود بعنوان معاون طبیعی سازمان محیط زیست یعنی بالاترین مقام مسئول در زمینه حیات وحش كشور بعد از كلانتری انتخاب گردید. فردی كه البته همچنان بر سر كار است و حواشی حضورش در این معاونت هر روز با ضربه تازه ای به حیات وحش كشور همراه بوده است.
گلوله های سیاه، برای زیستگاه های جنوب
از پر سر و صداترین حوزه های فعالیت كلانتری در سازمان محیط زیست مبارزه با مساله آلودگی هوا و ریزگردها بود و این دفعه نیز خسارت مستقیم این جنجال ها به جان حیات وحش افتاد. شن زارهای خوزستان كه زیستگاه گونه های كمیاب مختلفی همچون آهوی شنی است و اساساً كانون ریزگرد هم نیست با هزینه بیت المال مورد هجوم مالچ پاش ها قرار گرفت. اما محیط زیست خوزستان این اقدام را تأیید هم كرد تا حیات وحش این مناطق نیز از بركات دوران تصدی كلانتری بر سازمان محیط زیست بی بهره نمانند. فعالان محیط زیست در این زمینه اعلام كردند: مالچ پاشی موجب از میان رفتن علوفه و گیاهان منطقه ماسه زارها و به دنبال آن نابودی تنوع زیستی منطقه می شود. تا كی مقرر است نسخه های غلط برای طبیعت خوزستان پیچیده شود و اندك ذخایر حیات وحش را عمداً نابود كرد؟ بجای مالچ پاشی جلوی انتقال آب سرشاخه های كارون و كرخه و مارون را بگیرند. خشاب آخر كلانتر، سهم كدام گونه می شود
با این وجود، رویكرد تهاجمی به یوزها، مرگ و میر پرندگان در میانكاله، صدور مجوز شكار، و تخریب زیستگاه ها، تنها قسمتی از اقدامات كلانتری در حوزه حیات وحش بوده است. چندین برنامه عمل ملی برای گونه های در معرض خطر كشور كه در دست تهیه بودند عملاً در سال های اخیر رها شدند. بااینكه آن گونه كه مدیران مربوطه اعلام نمودند مشكل این برنامه های عمل عدم اختصاص بودجه بود اما اگر حیات وحش برای كلانتری اولویت داشت بجای طرح های خطرناكی همچون بایوجمی، دفاع مصرانه از تراریخته ها یا همكاریهای اعجاب انگیز با صنایع و معادن برای تخریب زیستگاه ها، می شد با تنها اندكی از بودجه این طرح های مخرب آن برنامه های عمل را سرپا نگه داشت و حتی به سرانجام رساند. با این همه هنوز مانده تا ریاست این تهدید یك نفره مقابل حیات وحش كشور، بر سازمان متولی حیات وحش كشور اختتام یابد. هنوز باید به انتشار و تماشا نشست تا مشخص شود كلانتری در خشاب آخر برای گنجینه غنی، دیرین و باارزش حیات وحش كشوركه نفس های پایانی را می كشد چه تیرهایی را ذخیره دارد.
منبع: گل اركیده
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب